Awakening the Sleeping She-Serpent
Note
This article may be of interest to those readers interested in Kuṇḍalinī Śakti, as it shares some similarity with this practice. The following extract is from the eleventh chapter of the Derge Tengyur text entitled Nairātmya Upadeśa Nāma [བདག་མེད་མའི་མན་ངག་ཅེས་བྱ་བ།]. This practice talks about how the female deity, the embodiment of wisdom [the female aspect], Dharmakāya, remains dormant at the navel, sleeping like a coiled snake, and is awakened by the male deity, the embodiment of the method aspect, sambhogakāya, with the help of the breath pressed down at the navel. The way in which our text explains how the sleeping snake in the form of a stick awakens when touched or struck by a stick is very similar to that found in Hathayoga.
Yathā daṇḍahataḥ sarpo daṇḍākāraḥ prajāyate| HP 3:11
The eleventh chapter of the Nairātmya Updesha, the wisdom of the vital air ritual practice
བསམ་གཏན་གྱི་གནས་སུ་སྟན་བདེ་བ་ལ་འདུག་ནས་བསྲུང་བའི་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པའི་ཆོ་ག་བྱ་སྟེ། བདག་ཉིད་བདག་མེད་མར་མོས་ལ་ལྟེ་བར་སྦྲུལ་ལྟ་བུར་འཁྱིལ་བའི་རྣམ་པར་གནས་པ་གཉིད་ལོག་པ་ལྟར་མ་སད་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་བདག་ཉིད་ཅན་བདག་མེད་མའི་ངོ་བོ་ཤེས་རབ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཐབས་ཀྱི་རང་བཞིན་དཔལ་ཧེ་རུ་ཀའི་ངོ་བོ་སྣའི་ལམ་ནས་ཞུགས་ནས་རླུང་གིས་རབ་ཏུ་མནན་པས་སད་པར་བྱའོ། །དེ་ནས་དེ་དབྱུག་པས་རེག་པའི་སྦྲུལ་མོ་ལྟར་དབྱུ་གུའི་རྣམ་པ་ལྟར་ལངས་ཏེ་ཁའི་བུ་ག་ནས་མེ་འབར་བ་ལྟར་བལྟའོ། །དེ་ནས་དེས་ཤིན་ཏུ་ཡང་འབར་བ་དང་འཇིག་རྟེན་གསུམ་ཡང་བསྲེགས་པར་བསམས་ཏེ། དེའི་སྟོབས་དེ་ལྟ་བུས་བདུད་རྩིའི་རང་བཞིན་རི་བོང་ཅན་དུ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཞུ་བར་གྱུར་པས་རྒྱུན་གྱི་རྣམ་པར་བླུགས་པར་བསྒོམས་ལ། དེ་ནས་བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དོན་དམ་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་ཞིང་ནམ་མཁའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་དུ་སྤྲོའོ། །དེ་དག་ནི་བདག་མེད་མའི་མན་ངག་ལས་རླུང་གི་ཤེས་རབ་བསྒོམ་པའི་ཆོ་ག་སྟེ་བཅུ་གཅིག་པའོ།།
Text and Translation
བསམ་གཏན་གྱི་གནས་སུ་སྟན་བདེ་བ་ལ་འདུག་ནས་བསྲུང་བའི་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པའི་ཆོ་ག་བྱ་
Stay in a meditation hut that is secluded and safe. Sit on a comfortable seat and carry out the rituals. Such as reciting the mantra Oṃ rakṣa rakṣa hūm hūm hūm phaṭ svāhā [ཨོཾ་རཀྵ་རཀྵ་ཧཱུཾ་ཧཱུཾ་ཧཱུཾ་ཕཊ་སྭཱ་ཧཱ།] which will protect the place. Then recite the Viśuddha mantra.
བདག་ཉིད་བདག་མེད་མར་མོས་ལ་ལྟེ་བར་སྦྲུལ་ལྟ་བུར་འཁྱིལ་བའི་རྣམ་པར་གནས་པ་གཉིད་ལོག་པ་ལྟར་མ་སད་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་བདག་ཉིད་ཅན་བདག་མེད་མའི་ངོ་བོ་ཤེས་རབ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཐབས་ཀྱི་རང་བཞིན་དཔལ་ཧེ་རུ་ཀའི་ངོ་བོ་སྣའི་ལམ་ནས་ཞུགས་ནས་རླུང་གིས་རབ་ཏུ་མནན་པས་སད་པར་བྱའོ།
Have full confidence in being yourself as the Nairātmya. The wisdom aspect, the essence of Nairātmya, nestles at the navel like a coiled snake, as if sleeping, not awakened, whose true nature is Dharmakāya. The method aspect, the essence of Heruka, whose true nature is sambhogakaya, enters through the nostrils [with your breath]. When the vital air [breath] forcefully presses it down, it awakens the wisdom aspect, the sleeping snake.
།དེ་ནས་དེ་དབྱུག་པས་རེག་པའི་སྦྲུལ་མོ་ལྟར་དབྱུ་གུའི་རྣམ་པ་ལྟར་ལངས་ཏེ་ཁའི་བུ་ག་ནས་མེ་འབར་བ་ལྟར་བལྟའོ། །དེ་ནས་དེས་ཤིན་ཏུ་ཡང་འབར་བ་དང་འཇིག་རྟེན་གསུམ་ཡང་བསྲེགས་པར་བསམས་
It stands up in the shape of a stick, as if a she-snake has been poked with a stick, and flares fire from the cavity of its mouth. As the fire grows stronger, visualise the fire burning the three worlds.
དེའི་སྟོབས་དེ་ལྟ་བུས་བདུད་རྩིའི་རང་བཞིན་རི་བོང་ཅན་དུ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཞུ་བར་གྱུར་པས་རྒྱུན་གྱི་རྣམ་པར་བླུགས་པར་བསྒོམས་
Through the power of the blazing fire, it melts the moon in an instant. Meditate on the stream of nectar that pours down.
དེ་ནས་བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དོན་དམ་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་ཞིང་ནམ་མཁའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་དུ་སྤྲོའོ།
As the power of practice, one will realise the Dharma of ultimate truth radiating in all directions.
།དེ་དག་ནི་བདག་མེད་མའི་མན་ངག་ལས་རླུང་གི་ཤེས་རབ་བསྒོམ་པའི་ཆོ་ག་སྟེ་བཅུ་གཅིག་པའོ།།
This is the eleventh chapter of the Nairātmya Updesha, the wisdom of the vital air ritual practice.
